Алып Ер Тоңға ертегісі

Бір күні ежелгі Тұран даласында Алып Ер Тоңға есімді алып батыр өмір сүріпті. Ол күн сайын елін жаулардан қорғайтын, алып тауларды кезіп, күшімен барлығын таң қалдыратын. Алып Ер Тоңға жай ғана батыр емес, ақылымен, қайраттылығымен де елдің жүрегін жаулап алған нағыз батыр болған екен.

Бірде Алып Ер Тоңға аспаннан үлкен бір құс ұшып келе жатқанын байқайды. Құс ерекше үлкен, қанаттары тауларды жауып, аспанды көлеңкелеп ұшыпты. Бұл құстың аты Қарақұс екен. Қарақұс ауылдардың малдарын ұрлап, халықты қорқытып жүрген екен. Батыр мұны көріп, елдің амандығын ойлап, Қарақұспен шайқасуға бел буады.

Алып Ер Тоңға қолына алтын найзасын алып, Қарақұстың ұясына жақындайды. Сол кезде Қарақұс оны байқап, өзіне қарсы ұшып келеді. Құс аспаннан найзадай түсіп, айбаттана ұшқанда, батыр қолындағы найзасын лақтырып жібереді. Найза дәл құстың қанатына тиіп, оны жерге құлатады. Бірақ Қарақұс оңайлықпен жеңілмейтінін көрсетіп, қайтадан қанатын қағып ұшады.

Ер Тоңға дереу өзінің көк тұлпарын мініп, Қарақұсты қуып жөнеледі. Бірнеше күнге созылған қуғыннан кейін, батыр ақылды жоспарын іске асырып, биік тау басындағы қарлы шыңға Қарақұсты тұзаққа түсіреді. Батырдың айлакерлігі арқасында Қарақұс ақыры жерге құлап, мәңгілікке жеңіліс табады.

Еліне оралған Алып Ер Тоңғаны жұрт ерекше қошеметтеп қарсы алады. Балалар батырға арнап әндер айтып, ересектер оған алғыс білдіріп, той жасапты. Содан бері бұл батырдың аты халық жадында мәңгіге сақталып қалыпты.

Қорқып қалған халық енді қайтадан тыныш өмір сүріп, Алып Ер Тоңға туралы ертегілерді кейінгі ұрпаққа айтып жүреді екен. Ал батыр болса, әрқашан елін қорғайтын жаңа ерліктерге дайын болыпты.