Ертеде бір қарт болыпты. Оның үш ұлы бар екен: екеуі ақылды, ал үшіншісі — ақымақ Емеля.
Ағайындары жұмыс істеп жатқанда, Емеля күні бойы пештің үстінде жатып, ештеңе істегісі келмейді.
Бір күні ағайындары базарға кетіп қалады, ал келіндері Емеляға:
— Емеля, суға баршы, — дейді.
Ал ол пештің үстінде жатып:
— Қаламаймын…
— Бар, Емеля, әйтпесе ағайындарың базардан, саған тәттілер алып келмейді.
— Жарайды, — дейді Емеля.
Емеля пештен түсіп, киініп, шелек пен балта алып, өзенге барады. Мұзды жарып, шелекке су толтырады. Сол кезде ойнақ салып жүрген шортанды көреді. Қолына шортанды ұстап алып:
— Міне, балық сорпасы қандай дәмді болады! — дейді.
Кенеттен шортан адамша сөйлеп:
— Емеля, мені суға жібер, мен саған көмектесемін, — дейді.
Ал Емеля күліп:
— Маған қалай көмектесесің?.. Жоқ, сені үйге алып барамын да, келіндеріме балық сорпасын істетемін. Сорпа өте дәмді болады.
Шортан тағы да жалбарынып:
— Емеля, Емеля, мені суға жібер, мен саған қалағаныңды орындаймын.
— Жарайды, алдымен мені алдамайтыныңды дәлелде, сосын жіберемін, — дейді Емеля.
Шортан:
— Емеля, Емеля, қазір не қалайтыныңды айтшы? — деп сұрайды.
— Шелектер өздері үйге барып, суды төгіп келсе екен, — дейді Емеля.
Шортан:
— Менің сөзімді есіңе сақта: не қаласаң, «Шортанның әмірімен, менің қалауыммен» деп айт, — дейді.
Емеля:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — шелектер, өздерің үйге барыңдар, — дейді.
Осыны айтып болғаны сол екен, шелектер өздері тауық сияқты жүгіріп кетеді. Емеля шортанды суға жібереді де, шелектердің артынан кетеді. Шелектер ауыл бойымен жүріп барады, адамдар таңғалып, Емеля күлімсіреп артынан барады.
Шелектер үйге кіріп, өздері орынға тұра қалады, ал Емеля болса пешке қайта жатып алады.
Кішкене уақыт өте, келіндер:
— Емеля, неге жатсың тағыда? Барып отын шауып кел, — дейді.
— Істегім келмейді…
— Егер отын шаппасаң, ағайындарың базардан, саған тәттілер алып келмейді.
Емеля пештен түскісі келмей, шортанды есіне алып, сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — балта, бар, отын шап, ал отындар өздерің үйге кіріп, пешке кіріңдер, — дейді.
Балта жерге түсіп, сыртқа шығып, отын шаба бастайды, ал отындар өздері үйге кіріп, пешке кіре қалады.
Көп өтпей келіндер тағы да:
— Емеля, отын жоқ. Орманға барып, тағы отын әкел, — дейді.
Ол:
— Сендер неге бармайсыңдар? — дейді.
— Қалай біз барамыз? Біз әйелміз ғой, — дейді келіндері.
— Менің барғым келмейді…
— Сен бармасаң, сыйлықтан құр қаласың.
Амалы жоқ, Емеля пештен түсіп, киініп, жіп пен балта алып, аулаға шығып, шананың үстіне отырады:
— Қыздар, қақпаны ашыңдар! — дейді.
Келіндері:
— Сен ақымақсың, шанаға отырып алыпсың, ал жылқы қайда?!, — дейді.
— Маған жылқының қажеті жоқ.
Келіндері қақпаны ашады, ал Емеля сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — шана, орманға жүріңдер, — дейді.
Шана өзі қақпадан шығып, жылқыдай жылдамдықпен орманға барады.
Орманға бара жатып, қала арқылы өтеді, сол кезде көп халықты басып кетеді. Халық айқайлап: «Ұстаңдар оны!» дейді. Бірақ Емеля шананы айдай береді. Орманға келгенде:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — балта, құрғақ отын шап, ал отындар өздерің шанаға түсіп, байлана беріңдер, — дейді.
Балта құрғақ отынды шапқанда, отындар өздері шанаға түсе қалады. Емеля балтаға өзіне таяқша жасауды бұйырады — сонда таяқша өте мықты болады. Шанаға отырады:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — шана, үйге жүріңдер, — дейді.
Шана үйге жылдам келеді. Қайтадан қала арқылы өтеді, сол жерде көп адамды басып өткен жерінде, олар оны күтіп отыр. Емеляны ұстап, шанадан тартып алады, оны ұрып, жаман сөздер айтады. Емеля жағдайдың нашар екенін көріп, сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — таяқша, олардың қабырғаларын сындыр, — дейді.
Таяқша шығып, оларды ұрып бастайды. Адамдар қашып кетеді, ал Емеля үйіне келіп, пешке жатып алады.
Көп өтпей патша Емеляның қылықтарын естіп, оны сарайға әкелуге офицер жібереді.
Офицер Емеляның ауылына келеді, оның үйіне кіріп:
— Сен ақымақ Емелясың ба? — деп сұрайды.
Ол пештен:
— Саған не керек болды? — деп жауап береді.
— Тез киін, мен сені патшаға апарамын.
— Мен барғым келмейді…
Офицер ашуланып, оны бетінен ұрады. Емеля сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — таяқша, оның қабырғаларын сындыр, — дейді.
Таяқша шығып, офицерді ұрып бастайды, ол әрең қашып кетеді. Патша офицердің Емелядан таяқты жегенін естіп, ең үлкен министріне:
— Емеляны тірі не өлі алып кел, әйтпесе басыңды кесіп аламын, — дейді.
Министр базардан мейіз, қара өрік, пряниктер сатып алып, ауылға келеді, үйге кіріп, келіндерден Емеляның не ұнататынын сұрайды.
— Біздің Емеля сыпайы сұрағанды және қызыл кафтанды жақсы көреді, — дейді келіндері.
Министр Емеляға мейіз, қара өрік, пряниктер беріп:
— Емеля, неге пеште жатырсың? Кеттік Патшаға барайық, — дейді.
— Маған осы жерде де жақсы…
— Емеля, патша саған жақсы тамақ береді, — дейді.
— Бармаймын!…
— Емеля, патша саған қызыл кафтан, бас киім және етік береді.
Емеля ойланып:
— Жақсы, сен алда жүр, мен артынан барамын, — дейді.
Министр кетіп, Емеля тағы да жатып, сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — пеш, патшаға бар, — дейді.
Сонда үйдің бұрыштары сықырлап, төбесі шайқалып, қабырға құлап, пеш өзі жолға шығып, патшаға қарай барады.
Патша терезеден қарап:
— Бұл қандай ғажап?
Министр оған:
— Бұл Емеля пешпен келе жатыр, — дейді.
Патша қақпаға шығып:
— Емеля, сен көп халықты басып кетіпсің, — дейді.
— Неге олар шананың жолында жүр?
Сол кезде патшаның қызы — Марья-патша қызы терезеден қарап тұр екен. Емеля оны көріп, сыбырлап:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — патшаның қызы мені жақсы көріп қалсын… — деп айтты.
— Пеш, үйге бар, — дейді Емеля.
Пеш бұрылып, үйге қайтады, үйге кіріп, қайтадан орнына тұрады. Емеля тағы да жатып алады.
Патша сарайында дауыл болып жатыр. Марья-патшаның қызы Емеляны ойлап, Емелясыз өмір сүре алмаймын деп, әкесінен Емелямен үйленуін сұрайды. Патша тағы да үлкен министрін шақырып:
— Емеляны тірі не өлі алып кел, әйтпесе басыңды кесіп аламын, — дейді.
Министр тәтті шараптар мен түрлі тағамдар сатып алып, ауылға келіп, үйге кіріп, Емеляға тәттілер беріп бастайды.
Емеля мас болып, ұйықтап қалады. Министр оны арбаға салып, патшаға алып кетеді.
Патша Емеля мен Марья-царевнаны үлкен темір сақиналары бар бөшкеге салуды бұйырады. Бөшкені қаптап, теңізге тастайды. Ұзақ уақыттан кейін Емеля оянып, қараңғы, тар кеңістік екенін түсінеді:
— Мен қайдамын?
— Емеля, бізді бөшкеге қаптап, теңізге тастады, — дейді Марья-царевна.
Емеля:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — дауылды желдер, бөшкені құрғақ жерге, алтын құмға шығар, — дейді.
Дауылды желдер соғып, теңізде толқындар пайда болып, бөшкені құрғақ жерге шығарады. Емеля мен Марья-царевна одан шығады.
— Емеля, біз қайда өмір сүреміз? Бір үй салшы, — дейді Марья-царевна.
— Мен ещтене істегім келмейді…
Ол тағы да жалбарынып сұрағанда, Емеля:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — алтын шатырлы тас сарай салынсын, — дейді.
Айтып болғаны сол екен, алтын шатырлы тас сарай пайда болады. Айналасында жасыл бақ: гүлдер гүлдеп, құстар ән салады. Марья-царевна мен Емеля сарайға кіріп, терезе алдында отырады.
— Емеля, сен әдемі жігіт бола алмайсың ба? — деп сұрайды Марья-царевна.
Емеля ойланып:
— Шортанның әмірімен, менің қалауыммен — әдемі жігіт болайын, — дейді.
Емеля керемет сүйкімді жігітке айналады.
Сол уақытта патша аңға шығып, сарайды көріп:
— Менің жерімде рұқсатсыз кім сарай салды? — дейді.
Патша адам жіберіп, «Кімдер?» салғанын біліп келуге бұйрық береді. Емеля оларға:
— Патшаны қонаққа шақырыңдар, мен өзім оған айтамын, кім екенімді, — дейді.
Патша қонаққа келеді. Емеля оны қарсы алып, сарайға кіргізеді, дастарханға отырғызады. Олар әр-түрлі тамақ ішіп, Патшаны сыйлайды. Патша тамақ ішіп, таң қалып:
— Сен кімсің, қайдан келген жігітсің? — деп сұрайды.
— Ақымақ Емеляны есіңе ал: пешпен келгенде, сен мені қызыңмен бөшкеге салып, теңізге тастадың. Мен сол Емелямын. Қаласам, сенің патшалығыңды өртеп, жойып жіберемін. Патша қатты қорқып, кешірім сұрайды:
— Қызыма үйлен, Емеля, менің патшалығымды ал, бірақ мені өлтірме!
Содан соң, Патша үлкен той өткізеді. Емеля Марья-царевнамен үйленіп, патшалықты басқарады. Осылай ертегі аяқталады, оны тыңдағандар — нағыз жігіттер (молодцы)!
Емеля қатырады екен!