Сказка Күл-қыз /Золушка

Баяaы заманда бір кісініц әйелі ерте дyниеден айтып, екінші рет yйленіпті. Оныц айтыс болaан әйелінен бір ызы бар екен. ыздыц өгей шешесі өте аты- гез адам еді. Оныц өзімен еріп келген дөрекі екі ызы бар болатын. Өгей шеше келген кyннен бастап, өз ыздарын аялап, өгей ызына атал болады. Ылaи иын және лас жyмыс- тар беріп, кyн көрсетпейді. ыз- дыц сәл отырып тыныaуына да уа ыт болмайды. Кейде атты шаршаaан ол, пештіц кyлін шы- aарып жатып, кyлдіц yстіне отыра кетуші еді. Осыны yнемі көріп жyрген өгей әпкелері оны маза тап «Кyл- ыз» деп атап кетеді. Бірде хан сарайында yлкен бал өткізілетін болады. Оaан барлы мәртебелi, бай адамдар ша ырылады. Ша ыру аaазы Кyл- ыздыц өгей шешесі мен ыздарыныц да олына тиеді. Сол кyн- нен бастап өгей шешесі патша сарайына баруaа ызу даярлы жyргізе- ді. Yйдіц бар тірлігімен Кyл- ыз айналысады. Ол аз болса, yшеуі yш жа тап ары-бері жyмсап, мазасын алады. Осылай патша сарайы- на баратын кез де жа- ындайды. Кyл- ыз yйы тамай, yшеуініц көйлектерін әшекей- лейді. Ертецінде ерке ыздар шешелерімен бірге дайын тyрaан көйлектерді киіп, кyй- меге арай бет алады. Yйден шыaып бара жатып Кyл- ыздан: – Сен патша сарайына барaыц келе ме? – деп сyрайды. Патша сарайын, сарайда өтетін бал- ды көргісі келген ыз басын изейді. – Онда yйді тyгел тазалап шы , ысты отынды жар, гyлдерді суaар, ыдыстарды жу, содан соц терезеден арауыца болады, – дейді өгей шешесі мыс ылдай сөйлеп. Шешесініц жанында отырaан екі ызы Кyл- ызды маза тап кy- леді. Кyл- ыз жылап ала береді. Осы кезде айдан екені белгісіз бөлмеде бір мейірімді си ыршы әйел пайда болады. – ызым, жылама, балaа барaыц келсе, маaан yлкен ас аба тауып бер, – деп жылы шырай танытады. Кyл- ыз әйелді ба шаaа ертіп шыaады. Мейірімді си ыршы ондаaы ас а- ба тардыц арасынан ец yлкенін тацдап, си ырлы таяaымен тyртіп алады. Сол кезде әлгі ас аба yлкен және әдемі алтын кyймеге айналады. Жанында жyгіріп жyрген тыш андарды тyртіп еді, асыл тy ымды жыл ылар пайда болады. а панaа тyс- кен yлкен атжалман да іске жарайды. Одан мyртты ат осшы шыaады. Дәл осылай Кyл- ыздыц жыр- ты көйлегі тек ханшайымaа лайы ты керемет сәнді көйлекке айналады. Аяaындаaы тозыaы жеткен кебіс жар ыраaан хрусталь кебіс боп шыaа келеді. Кyл- ыздыц уанышын- да шек жо . Мейірімді си- ыршы әйел оны шыaарып салып тyрып: – Есіцде болсын, саaаттыц тілі тура он екіні со ан- да си ырдыц кyші жойы- лып, барлыaы өз орнына келеді, – деп ескертеді. Сонымен, алтын кyйме сарайaа лезде жетеді. Кyл- ыз ысыла- ымтыры- ла ішке кіреді. Сарай- даaылар айдай сyлу аруды көріп, тац ала- ды. Ханзада жyмба ханшаны биге ша- ырады.Жігіт ыздан көзін алар емес. Екеуі кеш бойы бірге билеп, бірге жyреді. Осылай ханзада мен Кyл- ыз бал- дыц сәніне айналады. Кенет саaаттыц тілі он екіге ке- ліп, кыздыц есіне си ыршы әйелдіц айт ан ескертуі тyседі. Ол ханзадамен асыaа оштасып, сарайдан жyгіріп шы- aып кетеді. 

Yйіне оралaан Кyл- ызды баяaы си ыршы әйел кyтіп алады. уа- ныштан көзі оттанай жанaан ыз оaан сарайда көрген- білгендерін айтып бе- реді. «Ханзадамен таaы бір жолы - сам» деген өтінішін айтады. Си ыршы әйел өтінішті абыл алады. Ертецінде, ер- тецгілік астан ке- йін Кyл- ызaа өгей әпкелері патша са- райында көрген- білгендерін, әлгі жyмба ханша ту- ралы айтып тауыса алмайды. – Келесі жолы мені ала кетіціз- дерші. Балaа мен де барайын, өз кө- зіммен көрейін, – деп иыла сyрана- ды ыз. – Саaан не жо ! Ондаaыларды ор ыту yшін барасыц ба? Тyріце арасацшы! – деп yрсады өгей әпкелері. Сөйтіп уа ыт зымырап өтіп жатады. Бір кyні: «Патша сарайында таaы да бал өткізілейін деп жатыр. Балaа өткенде болaан она тар тyгел ша ырылып- ты», – деген хабар келеді. Өгей шеше мен екі ызы таaы да әбігерленеді. «Ханзада бізге назар аударып алар», – деп yміттенген екі әпкесі жанталасып балaа дайындалады. Бірде, тіпті, хан- задамен ортаaа шы- aып, алай билей- тіндерін айтып, бір-бірімен yрсы- сып та алады. Кyл- ыз олардыц бyл а ыма ылы - тарына арап кyледі. Сөйтіп балaа баратын кyн де келіп жете- ді. Өгей шешесі ыздарын ер- тіп, сарайaа аттанады. Арттарынан алтын кyймеге отырып, Кyл- ыз шыaады. Жyмба ханшаны көріп, ханзада уа- нып кетеді. Айналасындаaыларды бай амай, бар уа ытын Кyл- ызбен өткізеді. Алайда бyл керемет сәттер лезде өте шыaады. Ке- нет саaат дыбыстап белгі беріп, тyн ортасы болaанын хабарлайды. Ба ыт yшаaында жyрген кыздыц ай- татын уа ыты болады. Кyл- ыз таaы да ханзадамен асыaа оштасып, сырт а арай жyгіре жөнеледі. Тyк- ке тyсінбеген ханзада аруды то татпа болады. Біра Кyл- ыз алды-артына арайтын емес. Асыaыс сарай- дан шыaып кетеді. Ол баспалда тармен асыaып- аптыaып тyсіп келе жатып, абайсызда хрусталь ке- бісініц бір сыцарын тyсіріп алады. Ханзада ызды уып жете алмайды. Басы салбырап кері айт ан ол баспалда тармен жоaары көтеріліп келе жатып, ханшайымныц аяaынан шешіліп алaан бір хрус- таль кебісін тауып алады. Ал Кyл- ыз сыцары жо хрусталь кебісті көтеріп, yйіне оралады. Ертецінде өгей шеше мен ыздары патша са- райында көрген-білген- дерін, әлгі жyмба хан- ша туралы таaы да әцгіме етеді. Екі әпкесініц жyм- ба ханшаныц кім екенін білмей бастары атады. Олар сол сyлудыц көз ал- дарында жyрген Кyл- ыз екенін айдан білсін?! Осы кезде патша сарайынан шабарман келеді. Ол патшаныц: «Мына хрусталь кебіс кімніц аяaына тура келсе, сол ханза- даaа тyрмыс а шыaады!» деген жарлыaын айтады. Ол бyкіл патшалы ты аралап, бойжеткен біткенніц бәріне хрусталь кебісті кигізіп көріпті. Біра кебіс ешкімніц аяaына сыймапты. Кезек Кyл- ыздыц yйіне келген екен. Өгей шешеніц ыздары хрусталь кебісті анша кимек болып тырысса да кебіске ая тарыныц yшы aана сыяды. – Сіздерде бас а ыз жо па? – деп сyрайды патша шабарманы. Екі ыз: – Бар, ол – Кyл- ыз, yнемі кір- кір болып жyреді, – деп мыс ылдай жауап береді. – Мен патшалы таaы бойжет- кендеріц бәріне кигізіп шыaу- ым керек. Сонды тан андай болмасын, ша ырыцыздар! – деп бyйырады шабарман. Өгей шеше дауыстап, Кyл- ызды ша ыра- ды. Отын жарып жyрген ыз ысыла yйге кіреді. Шабарман ештецеге арамастан хрусталь кебісті аяaына өлшеп көреді. Кебіс шап-ша екен. Мyндайды кyтпеген өгей шешесі мен әпкелері ауыздары ашыла арап алыпты. – Міне, aажап! Аяaына yйып ойaандай дәл келуін арашы! – дейді шабарман уанышын жасыра алмай. Барлыaы тацыр ай арап тyр- aанда, ыз хрусталь кебістіц сыцарын алтасынан шыaарып киеді. Іштері кyйген екі әпкесі мен өгей шешесі амалсыздан Кyл- ыздан кешірім сyрайды. Мейірімді, инабатты ыз оларды кешіреді. Себебі оныц тәні aана емес, жаны да пәк, таза, сyлу еді. Ханзаданыц тапсырмасын орындаaан шабарман Кyл- ызды сарайaа ертіп келеді. Сарайдаaылар жyпыны киін- ген ызды көріп, ацтарылып тyрып алады. Тек ханзада aана жyмба ханшасын танып, жа ын келіп олынан yс- тайды. Сол кезде баяaы мейірімді си ыршы әйел пайда болып, ортада тyрaан Кyл- ыздыц көйлегін си ырлы тая- aымен тyртіп алады. Сонда ескі көйлек аппа , өте әдемі, өте сәнді көйлекке айналады. Кyл- ыз бyрынaысынан да арайланып шыaа келеді. Ханзада Кyл- ыздан өзіне тyрмыс а шыaуын сyрайды. ыз келісімін беріп, сарайда yлкен той болады. Осылай олар yза әрі ба ытты өмір сyріпті. 1